Atmosferde Doğal Elektriklenme;

           

  Şimşek ve Yıldırım

       Çevremizde gözlemleyebildiğimiz en büyük elektrik olayı, şimşek ve yıldırımdır. Bulutları oluşturan su tanecikleri ve havadaki toz parçacıkları, rüzgâr nedeniyle sürtünme sonucu elektriklenir. Bulutların bir bölümü (–)

yükle yüklenirken, bir bölümü (+) yükle yüklenir. Yüklü bulutlar birbirine yaklaştığında bir buluttan diğerine yük akışı olur. Bu olaya şimşek denir.

 Bazen aynı bulutun alt ve üst kısımları zıt yükle yüklendiği için şimşek aynı bulut içinde de oluşabilir. Elektrikle yüklü bir bulut, yere yeterince yakınsa, bulut üzerindeki yükler etki ile yeryüzünü elektrikler. Bunun sonucunda yerle bulut arasında yük boşalması olur.Bu olaya yıldırım denir.

 

 Şimşek ve yıldırım sonrasında şiddetli bir patlama duyulur. Buna gök gürültüsü denir. Bunun nedeni, elektrik boşalması sırasında havanın anîden aşırı derece ısınıp genleşmesidir. Işık, sesten çok daha hızlı olduğu için, önce ışık görülür daha sonra gürültü duyulur.  

 

Yıldırımsavar (Paratoner) Nedir?

 

Yıldırımların zararından korunmak için yüksek binaların tepesine yıldırımsavar takılır. Yıldırımsavar, sivri uçlu metal bir çubuk, iletken tel ve metal levhalardan oluşur. İletken levha toprağa gömülür, sivri uçlu metal çubuk binanın en üstüne takılır, metal çubuk iletken telle metal levhaya bağlanır. Yükler sivri uçlarda toplandığından dolayı, bulutla yer arasındaki yük akışı yıldırımsavar (paratoner) ile bulut arasında olur. Cami minarelerinin ve yüksek binaların üstünde yıldırımsavarlar bulunur.

  

Yıldırımlı havalarda yıldırımdan korunmak için;

 

Mümkünse dışarı çıkılmamalı.

 

Düz ve açık alanda elde şemsiye ile dolaşılmamalı.

 

Ağaç ve direk altında durulmamalı. (Ağaç ve direkler ıslanınca iletken hale gelebilir.)

 

Tepelik yollardan uzak durulmalı.

 

Eğer denizde bir kayık içerisinde iseniz kayığın içine uzanmalı.

 

Eğer araba içinde iseniz, araba dışına çıkmamalı.

 

Kısaca düz bir alanda en yüksek cisim siz olmamalısınız.

   

Günlük Yaşantıda Elektrostatik

 Havada uçan uçaklar, havayla sürtünme sonucu elektrikle yüklenirler. Bu yüzden uçaklar yere indiği anda üzerlerindeki yükleri tekerlekleri aracılığı ile toprağa bırakırlar. Uçak tekerleklerinin yapısında iletken madde bulunur. Karada giden araçlar yer ve hava ile sürtünme sonucu elektrikle yüklenir. Özellikle tehlikeli madde taşıyan tankerlerin, üzerinde biriken  elektrik yüklerinin zararından korunmak için tankerin arka tarafına uzun zincirler takılır. Tanker üzerindeki fazla yükler zincir aracılığı ile toprağa geçer. Eğer tanker üzerindeki bu fazla yükler toprağa aktarılmazsa elektrik kıvılcımları oluşabilir ve bunlar tankerdeki yakıtın alev almasına sebep olabilir.  

 

                           

                                 Suna gülçek-ders notlarım-fenciyim.com

---

0 Yorum - Yorum Yaz

---