MIKNATIS DEMIRI ÇEKER, TAHTAYI ÇEKMEZ.
Demir, nikel, kobalt gibi maddeleri çekme özelliği gösteren maddelere mıknatıs adı verilir. Mıknatısın çekme özelliğine manyetik özellik denir. Mıknatısın çektiği demir, nikel, kobalt gibi maddeler de manyetik madde adı alır.
Mıknatısın çekmediği maddeler manyetik olmayan maddeler olarak adlandırılır. Plâstik, kâğıt, silgi, porselen, tahta, alüminyum, bakır, taş, beton, sünger, cam manyetik olmayan maddelerden bazılarıdır. Buzdolabı kapağında, hoparlarlörde, elektrik motorlarında mıknatıs kullanılır.
Mıknatıslar doğal olarak bulunabildiği gibi yapay olarak da üretilir.
Araç gereçlerde kullanılan mıknatıslar yapay mıknatıstır.
Yapay (sunî) mıknatıslar çeşitli şekil ve yapıda olabilir.
Bunların belli başlıları: Çubuk mıknatıs, silindirik mıknatıs, at nalı mıknatıs,
U mıknatıs, halka mıknatıs.
Mıknatısın kutupları:
Bir çubuk mıknatısın çekim kuvvetinin en fazla olduğu bölgeler uç kısımlardır. Mıknatısın bu uç kısımlarına mıknatısın kutupları adı verilir.Bir çubuk mıknatıs ortasından iple asıldığında bir ucu kuzeyi gösterirken, diğer ucu güneyi gösterir.Kuzeyi gösteren ucu N kutbu, güneyi gösteren ucu S kutbu olarak adlandırılır. Bütün mıknatısların iki kutbu bulunur.
Manyetik kuvvet:
Mıknatısın çekim kuvvetine manyetik kuvvet denir. Manyetik kuvvet, mıknatıslar uzaklaştıkça azalır. Mıknatıslar yaklaştıkça artar. Aynı kutuplar birbirini iter. Zıt kutuplar birbirini çeker.Bir çubuk mıknatıs ikiye bölündüğünde yine iki kutuplu iki küçük mıknatıs elde edilir.Yapılan araştırmalar mıknatısların yapısında aynı yöne yönelmiş atom gruplarından oluşan “bölgecik” (domain) adı verilen yapıların bulunduğunu göstermiştir.
Mıknatısın manyetik alanı
Her mıknatıs, çevresinde çekim kuvveti uyguladığı bir manyetik alan oluşturur. Demir tozları kullanılarak mıknatıs çevresindeki bu manyetik alanın etkisi gözlemlenebilir. Bir kâğıt altındaki çubuk mıknatısın üzerine dökülen demir tozları, mıknatısın manyetik alan çizgileri boyunca oval şekiller oluşturur. Manyetik alan çizgileri mıknatısın dışında N kutbundan S kutbuna doğrudur. Mıknatısın içinde S’den N’ye doğrudur. Manyetik alan çizgileri kutuplarda çok sıktır, dışa doğru açıldıkça seyrekleşir.Mıknatısların orta kısmında, itme kuvvetlerinin birbirini dengelediği bölgeler oluşmaktadır.
Mıknatıs Etkisinin Ortamlardan Geçişi
Mıknatısların çevresinde oluşan manyetik alan boşluk dahil her ortamdan geçer. Suyun içine ve kağıdın üzerine konan iğnelere yaklaştırılan mıknatıs iğneleri çeker. Bu basit deney bile manyetik alanın su, kâğıt, cam, hava gibi ortamlarda yayılabildiğini gösterir.
Suna gülçek- Ders notlarım-fenciyim.com
1 Yorum -
Yorum Yaz